Pesterijen op het werk

Conflicten op het werk kunnen heel ontwrichtend zijn. Wat begint met kleine misverstanden, kan eindigen in angst, slapeloze nachten en het gevoel dat niemand je nog gelooft. Anderen lijken te bepalen wat waar is. Je woorden worden uit hun context gehaald, je gedrag verkeerd begrepen. En voor je het weet, ben jij het probleem geworden.

De arbeidsorganisatie als katalysator

Veel mensen denken dat pesten of uitsluiting te maken heeft met “moeilijke karakters”, botsende persoonlijkheden of individueel ongepast gedrag.. In werkelijkheid spelen vaak structurele oorzaken mee.
De manier waarop werk is georganiseerd – rollen, mandaten, communicatie, onduidelijke verantwoordelijkheden – bepaalt mee hoe conflicten ontstaan en waarom ze blijven duren.
Wat op het eerste gezicht een ruzie tussen twee mensen lijkt, is meestal een signaal van iets dat wringt in de organisatie zelf.
Wanneer iemand zegt “ik word niet geloofd”, gaat het vaak over machtsongelijkheid. In elke organisatie bestaan formele machtslijnen (leidinggevenden, procedures) en informele (groepsdruk, roddel, reputatie).
Wie hoger staat, beschikt niet alleen over beslissingsmacht, maar ook over discursieve macht: het vermogen om te bepalen welke interpretatie geloofwaardig klinkt. Dat verklaart waarom pestgedrag soms onzichtbaar blijft of zelfs wordt omgekeerd — het slachtoffer lijkt de dader geworden.

Psychologisch leed

Psychologisch geweld is niet altijd schreeuwen of vernederen. Het kan ook subtiel zijn: informatie achterhouden, banaliseren, verdraaien of humor gebruiken om te kwetsen.
Soms beginnen mensen te twijfelen aan hun eigen waarneming, terwijl de ander de werkelijkheid naar zich toetrekt. De gevolgen kunnen verstrekkend zijn: verlies van zelfvertrouwen, isolement, angst om nog te spreken.
Een gesprek met de leidinggevende of vertrouwenspersoon is belangrijk, maar vaak niet genoeg. Wie het systeem niet meeneemt, herstelt enkel de communicatie, niet de context.
Een organisatie die zegt “we hebben bemiddeld” maar niets verandert aan machtsverhoudingen, werksfeer of structuur, riskeert dat het conflict gewoon van gedaante verandert.

De Welzijnswet

De situatie die in al die verhalen voorkomt — pesten, uitsluiting, roddels of machtsmisbruik op het werk — valt onder de Welzijnswet.
Die wet verplicht elke werkgever om te zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving, niet alleen fysiek maar ook psychosociaal. Dat betekent dat de organisatie actief moet voorkomen dat werknemers schade ondervinden door stress, conflicten, geweld of pesterijen.
Concreet houdt dit in:
  • Er moet een beleid zijn om psychosociale risico’s op te sporen en te beperken.
  • Werknemers moeten terecht kunnen bij een vertrouwenspersoon of een preventieadviseur psychosociale aspecten.
  • Als het probleem ernstig is of blijft duren, kan een werknemer al naargelang de situatie een informele of formele procedure opstarten waarin de externe preventiedienst een adviserende en bemiddelende rol kan spelen
De Welzijnswet zegt niet alleen dat je recht hebt op respect en veiligheid, maar ook dat de organisatie verplicht is om er actief voor te zorgen. Omgekeerd verplicht de wet ook elke medewerker om bij te dragen aan het beleid rond welzijn dat de werkgever implementeert. Meer info hierover staat ook op de website werk.belgie.be.
Reactie plaatsen

Advies en interventies bij complexe conflicten

Conflictoplossende gesprekken

Transformerende gesprekken

Conflicten komen tot leven in de taal. Verschillende soorten gesprekken kunnen bijdragen aan beeldvorming, de-escalatie en verbinding.

Conflictdynamieken onderzoeken

Onderzoek van conflicten

Zeker geëscaleerde organisatieconflicten  vragen meer dan een goed gesprek. Daarbij kan de impact van collectieve risico's niet worden onderschat.

Hoe organisatieconflicten voorkomen?

Preventie van conflicten

Preventie begint met het verkrijgen van inzicht in conflictdynamieken en het installeren van institutionele kaders om conflicten te kunnen bespreken.