Cognitieve gevangenschap en de ervaring van hopeloosheid

Deze studie onderzoekt hoe gevoelens van entrapment (het subjectieve ervaren vastzitten in een situatie zonder uitweg) leiden tot depressie, en welke rol hopeloosheid en cognitieve controle daarin spelen. Uitgangspunt is de zogeheten arrested defenses-theorie, waarin depressie ontstaat wanneer de natuurlijke reacties van vechten of vluchten langdurig worden geblokkeerd.

Entrapment, Hopelessness, and Cognitive Control: A Moderated Mediation Model of Depression (Choi & Shin, 2023)

De onderzoekers bevroegen 367 Zuid-Koreaanse studenten met vragenlijsten over entrapment, hopeloosheid, depressieve symptomen en cognitieve controle (het vermogen om flexibel te denken en het gevoel te behouden dat men nog invloed heeft op gebeurtenissen).

De resultaten tonen drie centrale verbanden. Ten eerste: entrapment voorspelt depressie rechtstreeks én indirect via hopeloosheid. Mensen die zich gevangen voelen in hun omstandigheden ontwikkelen sneller pessimistische verwachtingen over de toekomst, wat depressieve symptomen versterkt. Ten tweede: cognitieve controle verzwakt de relatie tussen entrapment en hopeloosheid. Studenten met een hoger gevoel van controle en cognitieve flexibiliteit bleken minder snel hopeloos te worden, zelfs als ze zich vastgezet voelden. Ten derde: het beschermende effect van cognitieve controle zorgt ervoor dat de mediërende invloed van hopeloosheid op depressie vooral optreedt bij mensen met lage cognitieve controle.

De studie bevestigt dat entrapment en hopeloosheid twee onderscheiden psychologische toestanden zijn: entrapment heeft betrekking op het huidige gevoel van blokkering, terwijl hopeloosheid een toekomstgerichte vorm van pessimisme is. Wanneer mensen het vertrouwen verliezen dat ze hun situatie kunnen beïnvloeden, verandert entrapment in hopeloosheid en ontstaat depressie.

De auteurs besluiten dat interventies die gericht zijn op het versterken van cognitieve controle en flexibiliteit – zoals mindfulness-based cognitive therapy en acceptance and commitment therapy – bijzonder waardevol zijn. Zulke methoden helpen mensen zich minder te identificeren met negatieve gedachten, zich weer handelingsbekwaam te voelen, en zo de overgang van entrapment naar hopeloosheid te doorbreken.